Donderdag de 12de: wat zanger en schrijver Frans Pollux leerde van de coronacrisis

Donderdag 12 maart riep premier Rutte de Nederlanders op om thuis te gaan werken en sociaal contact te mijden. Wat nog even een ‘griepje’ leek, bracht ons vanaf die dag in een diepe crisis. 2020 maakt veel los. Hoe verandert dit jaar onze blik op de wereld? We blijken heel veel te kunnen, in dit jaar vol tegenstellingen. Maar wat willen we? Martijn Kagenaar spreekt erover met mensen die vooruit willen. Tot 12 maart schrijft hij elke week over wat zij leerden. In deze aflevering zanger, schrijver en dagvoorzitter Frans Pollux.

,,Donderdag 12 maart was ik in het buitenland voor de climax van ‘De laatste dans’. Drie dagen later maakte het kabinet bekend dat in Nederland de cafés dicht moesten. En meteen vielen in mijn agenda alle conferenties weg. Dat gaf mij plotseling zeeën van tijd om mijn podcast De Laatste Dans te monteren. Ik had in acht maanden 40 uur materiaal verzameld en nu kon ik daar vier, vijf weken fulltime aan werken, het verhaal helemaal componeren uit het materiaal. Dat had ik anders nooit gekund.”

Succescocktail

,,Ja, De laatste dans werd wel beter dankzij corona… Ook de impact was groter, want mensen hadden opeens tijd voor lange wandelingen en verdieping. Ik ben in die podcast niet de alwetende verteller, je trekt als luisteraar na elke aflevering een andere conclusie. Je wordt daardoor net zo nieuwsgierig naar het vervolg als ik. Zo’n persoonlijke en verrassende zoektocht levert de beste verhalende podcasts op. Maar het succes is vooral te danken aan het geweldige verhaal van Uwe die verdwijnt en alle wilde speculaties die daarop volgen.”

Veelzijdig

,,Ik kan en weet een beetje van een heleboel dingen en als ik die kan combineren, levert dat vaak iets nieuws op. Dat was al zo bij L1. Leo Hauben (hoofdredacteur, mk) gaf mij de ruimte om te doen wat ik wilde. In ruil voor die vrijheid deed ik extra mijn best om zo’n idee dan supergoed uit te voeren. Na mijn vertrek bij L1 belde De Limburger voor een column. Om de dag op pagina 2, en hij mocht overal over gaan, mits het zou aansluiten op het nieuws. Sindsdien maak ik mezelf wijs dat de schoorsteen rookt, wát ik ook doe. Want wandelen, lezen, whatever, het kan zomaar een column opleveren.”

Minder kwetsbaar

,,Die brede belangstelling van mij is dus wel een uitkomst. Ik mag me in van alles verdiepen en mag dat dan weer voor van alles gebruiken. In een maf jaar als dit maakt die veelzijdigheid en vrijheid mij misschien wel minder kwetsbaar, ja.”

Carnaval schept kansen

,,Maar ik heb ook geluk gehad. Vaak viel het net de goede kant op. En vooral opgroeien in Venlo is voor mij van onschatbare waarde geweest. Carnaval geeft Limburgers de kans om heel vroeg uit te proberen of het podium wat voor ze is. Want al is wat jij doet niet meteen raak, in die context is dat geen ramp. Zonder die ‘carnavalsinfrastructuur’ heb je veel meer ambitie en uithoudingsvermogen nodig. Ook ik stond al jong op een podium en leerde daardoor veel mensen kennen. Van die contacten maak ik nog steeds dankbaar gebruik. In een stad als Zoetermeer was ik misschien wel mediëvist geworden.”

Het afgelopen jaar zagen we een aantal typische dilemma’s veelvuldig voorbijkomen:

Digitaal – fysiek / controle – vrijheid / nieuw – normaal / masker op – masker af / groei – ontwikkeling / feiten – fictie / morgen – overmorgen / plezier – angst / intimiteit – veiligheid

Voor elke aflevering van deze serie kiest de geïnterviewde er drie om op te reflecteren. Frans Pollux belicht ze alle negen: omdat Frans zo veelzijdig en vrij door 2020 laveerde, vond ik het leuker hem te laten reflecteren op alle tegenstellingen

Feiten – fictie

,,Het verschil tussen feit en fictie is extreem groot geworden dit jaar. Denk aan deep fake en hoe toegankelijk dat al is. Feiten zijn alleen maar belangrijker geworden. Daarom is het jammer dat er geen ‘poortwachters’ meer zijn, mensen met inhoudelijk gezag. Naar wie moet je nog luisteren? Iedereen begint zijn eigen kanaal. Aan de andere kant: ik hoor om mij heen dat mensen gestopt zijn met het lezen van romans: dat zou tijdverspilling zijn…”

Digitaal – fysiek

,,Met digitale tools besparen we onszelf veel tijd. Neem een werkbespreking: je hóeft niet allemaal in de auto te stappen. En als je het goed hebt voorbereid, ben je in no time klaar. Maar voor een brainstorm moet je aan tafel zitten en voelen hoe die ander reageert als jij iets dropt.”

Controle – vrijheid

,,We zijn de controle een beetje kwijtgeraakt, maar of dat nou voor iedereen meer vrijheid oplevert…? Als ik naar mezelf kijk wel. Ik voelde me al vrij en dat is door corona alleen maar toegenomen. Toen die congressen verdwenen, was ik vrij om me te concentreren op ‘De laatste dans’.

Nieuw – normaal

,,Als het nieuwe normaal betekent dat we altijd anderhalve meter in acht moeten nemen en de vastelaovend niet doorgaat, dan hoop ik van harte dat we snel teruggaan naar het oude normaal. Als je bedoelt dat het voor het klimaat beter is dat we minder reizen, dan vrees ik dat die winst tegenvalt. Met Pasen barstte het hier alweer van de Duitsers. De oude situatie is ook niet toevallig ‘normaal’. We willen gewoon graag bij elkaar zijn.”

Groei – ontwikkeling

,,Ik ben geen planner, weet niet waar ik over een jaar sta, maar ben wel altijd bezig met ontwikkeling. Zo heb ik dankzij corona veel beter gitaar leren spelen. Mijn spel was altijd puur functioneel, maar nu heb ik avonden lang met vingeroefeningen kunnen pielen aan mijn techniek.”

Masker op – masker af

,,Ik hoop dat we snel weer vastelaovend vieren! Socioloog Durkheim heeft gezegd: religie is niet het aanbidden van God, maar het vieren van de gemeenschap. Zo voel ik dat ook: het biedt veel voordelen om op te groeien in een hechte gemeenschap.”

Plezier – angst

,,Ik amuseer me prima als we alleen maar kunnen wandelen. Maar mijn vriendin ziet juist op tegen vijf weken thuis zitten. Ik heb wel angst dat mijn moeder besmet zou raken. Of dat de cafés massaal het loodje leggen. Al is het ook een reset. Wat nauwelijks levensvatbaar was, verdwijnt.”

Morgen – overmorgen

,,Vandaag! Ik ben vooral bezig met de eerstkomende deadlines. Morgen moet een theaterstuk voor zorgmedewerkers af. En daarna een muziektheaterstuk voor het leger. Ook ik moet nog een merknaam bedenken.”

Intimiteit – veiligheid

,,Als je al smetvrees had, raak je daar nu zonder psycholoog niet meer van af! We hebben geleerd dat we moeten nadenken over veiligheid in het sociale verkeer. Maar de intimiteit in onze eigen omgeving is alleen maar groter geworden. Als je gewend was om voor je werk van 7 tot 7 het huis uit te zijn, dan moet je je leren verhouden tot die nieuwe intimiteit. Dat is interessant.”