Donderdag de 12de: Wat LIOF-directeur Tys van Elk leerde van de coronacrisis

Donderdag 12 maart riep premier Rutte de Nederlanders op om thuis te gaan werken en sociaal contact te mijden. Wat nog even een ‘griepje’ leek, bracht ons vanaf die dag in een diepe crisis. 2020 maakt veel los. Hoe verandert dit jaar onze blik op de wereld? We blijken heel veel te kunnen, in dit jaar vol tegenstellingen. Maar wat willen we? Martijn Kagenaar spreekt erover met mensen die vooruit willen. Tot 12 maart 2021 schrijft hij elke week wat zij leerden. LIOF-directeur Tys van Elk bijt het spits af.

,,Ik zat die dag met twintig collega’s op kantoor, keek naar de persconferentie en heb direct iedereen naar huis gestuurd. Het voelde zó groot, zó ongewis…. Die onduidelijkheid maakte ook dat ik me opeens een echte crisisheld waande. Crisismanager of brandweerman spelen geeft ook wel een goed gevoel omdat je direct impact hebt. Maar je moet de knop zo snel mogelijk omzetten en verder kijken. Ik voelde aan alles dat dit wel even zou gaan duren. Daarom hebben we als managementteam de volgende dag al gezorgd dat iedereen thuis echt goed kon werken. Fysiek: kom nog één keer naar kantoor voor een goede stoel en een groot beeldscherm. En sociaal begonnen we meteen met een dagelijkse nieuwsbrief om de communicatielijnen open te zetten: hoe maakt iedereen het, wat gebeurt er, wie doet wat?”

Vrijheid in gevangenschap

,,Het voelde alsof de hele wereld ging veranderen. Mijn moeder moest voor revalidatie naar een zorghotel, maar werd vanwege coronagevaar ontslagen. Dus werd ik mantelzorger. Spuiten zetten, steunkousen aantrekken. En om LIOF heen veranderde er natuurlijk nog veel meer. De eerste maanden voelde het voor mij toch best positief. Iedereen deed een reality check en wilde iets betekenen voor de ander. Het bruiste van de initiatieven. Je zat snel met iedereen op dezelfde golflengte. Met de andere regionale ontwikkelingsmaatschappijen maakten we ons in Den Haag sterk voor een overbruggingsregeling voor start-ups, scale-ups en innovatieve mkb’ers. En die kwam er!”

Wake up call voor de wereld

,,We konden plotseling heel veel: mét digitaal werken en zonder korte vliegvakanties. Het leek alsof we een echte stap maakten op zaken die niet veranderlijk leken. Inmiddels lijkt het soms dat we de crisis geaccepteerd hebben en we wat terugvallen in ons oude gedrag. Het vaccin lost alles op, was die mooie vibe dan maar een kleine glitch? Ikzelf zie 2020 als een wake up call voor de hele wereld. Dat gevoel van nabijheid en urgentie moeten we vasthouden.”

Blijvende beweging

,,We moeten dus ook ankers uitgooien. Bijvoorbeeld met een andere balans tussen financieel en maatschappelijk rendement. Juist LIOF kan een goede ontwikkeling in Limburg ondersteunen door met ondernemers oplossingen te vinden op de maatschappelijke uitdagingen. Niet als softe ‘tree hugger’. Bij mij is die beweging blijvend, een echte ‘stapverandering’! Met LIOF zijn we dan ook perfect gepositioneerd om de transitie aan te jagen. Ik krijg daar veel energie van en wil LIOF en heel ondernemend Limburg daarbij betrekken.”

Extra verantwoordelijkheid

,,Wat ons dit jaar is overkomen, maakt me nederig. Ik zie dat de wereld minder maakbaar is dan ik dacht. Maar juist wat ik kán bijdragen, wil ik daarom nóg beter doen. Geen kansen meer voorbij laten gaan. Proberen is al een goed begin. Iedereen binnen LIOF begint dat op zijn eigen manier in te vullen. Jammer dat dat nu digitaal moet, dat is wel een handicap. Het omgooien van een organisatie doe je het liefst als je dicht bij elkaar zit. Maar we doen het toch. Want onze verantwoordelijkheid om snel te handelen wordt alleen maar groter.”

Grotere roeptoeter dan thuis

,,Natuurlijk is er het economische belang dat we dienen, maar het een sluit het ander niet uit, het kan elkaar zelfs versterken. We moeten ondernemers meenemen en hun de kansen vanuit de transities duidelijk maken. We helpen ze in hun eigen tempo naar nieuwe verdienmodellen. Die overtuiging voelen we met zijn allen steeds meer. LIOF voelt zich aanjager voor de transities in energie, circulariteit, gezondheid en digitalisering. Er is nog zoveel te halen! Als LIOF-directeur ben ik een veel grotere roeptoeter dan hier thuis. Dat is de rol die ik de komende jaren wil pakken. Dat kan en wil ik niet alleen, dat doen we samen met partners en ondernemers want de beweging is veel groter dan ik of LIOF alleen aan kan!”

Het afgelopen jaar zagen we een aantal typische dilemma’s veelvuldig voorbijkomen,

Digitaal – fysiek / controle – vrijheid / nieuw – normaal / masker op – masker af / groei – ontwikkeling / feiten – fictie / morgen – overmorgen / plezier – angst / intimiteit – veiligheid

Voor elke aflevering van deze serie kiest de geïnterviewde er drie om op te reflecteren. 

Feiten – fictie

,,‘Vroeger’ zeiden we dat iedereen zijn eigen waarheid heeft, vanuit de veronderstelling dat iedereen toch wel voor 80 procent dezelfde waarheid zag. Maar Trump bewijst het tegendeel, hij ís geen clown zoals we dachten. Zijn fans horen hun waarheid en die overlapt nauwelijks meer. Daarom is de tegenstelling feiten-fictie de grootste bedreiging voor de toekomst. Waar baseer je je beslissingen nog op? Is de waarheid objectief of geldt de stem van de machtigste?”

Digitaal – fysiek

,,Ik dacht dat het een tegenstelling was, maar die is weggevallen. Dat vind ik het mooie van deze crisis. We hebben geleerd dat beide kunnen en beide nodig zijn.”

Nieuw – normaal

,,We hebben schokken gekregen die zaken versnellen. Kijk hoe wij nu praten, jij in Maastricht en ik in Roermond. Een jaar geleden dachten we dat dat aan tafel moest met een glas wijn erbij. Ook de overheid heeft een hele nieuwe rol gepakt, met effect. Dat is positief. Maar blijft dat nieuwe normaal het nieuwe normaal? Of gaan we terug naar oud gedrag? Ik denk dat elke schok uiteindelijk tot een ander nieuw normaal leidt! We zijn door Covid wel degelijk een stap verder in het bewustzijn hoe kwetsbaar we zijn, en we passen ons daar ook op aan. En er komen meer schokken, Brexit staat voor de deur en ook die brengt ons weer een stap verder. Dat is mijn hoop!”