De kaasroute: Een fiscale feestregeling die ten einde loopt

Landsgrenzen werpen drempels op, maar creëren ook mogelijkheden. Soms kun je gunstig gebruikmaken van regelgeving in een buurland. Zo maken Belgische ingezetenen al decennialang gebruik van een Nederlandse notaris om hun schenkingen goed en voordelig te regelen. Deze weg wordt ook wel de ‘kaasroute’ genoemd. Het is een perfecte juridische puzzel, die mooi en geldig in elkaar valt. Dat wil zeggen: nog even, want met ingang van 1 december valt het doek.

De Maastrichtse notaris Thomas de Klein (Huenges Wajer en Joosten Notarissen) bewandelt de kaasroute alweer zo’n vijftien jaar. „Simpel gezegd komt het hier op neer: de Belgische wet kent twee typen goederen die je kunt schenken, onroerende goederen, vastgoed, en roerende goederen, zoals een effectenportefeuille of aandelen in een vennootschap.” Onroerende schenkingen kunnen enkel via een Belgische notaris worden geregeld. „Maar voor roerende schenkingen geldt dat niet. Geld bijvoorbeeld kun je prima overboeken zonder tussenkomst van een notaris. Maar verbindt de schenker voorwaarden aan de schenking, zoals het behoud van vruchtgebruik of het recht op dividend, dan is een notariële akte noodzakelijk.”

Wordt de akte in België gepasseerd, dan moet 3% registratierecht worden betaald. Een Nederlandse notaris zal de akte echter in Nederland registeren. Wie geen Nederlander is (of langer dan tien jaar buiten Nederland verblijft), is geen Nederlands schenkingsrecht verschuldigd. Kortom, Belgen – inclusief veel ‘Nederbelgen’ – betalen 0% belasting, in plaats van successierechten die in het Vlaamse Gewest kunnen oplopen tot wel 27%. Er zit evenwel een klein adder- tje onder het gras, zegt notaris De Klein. „Wie kiest voor de kaasroute, zal nog ten minste drie jaar moeten blijven leven, anders rekent de Belgische Belastingdienst alsnog successierechten. De regeling is overigens erg flexibel. Wordt een schenker ziek en is hij bang voortijdig te overlijden, dan kan de Nederlandse schenkingsakte altijd nog in België worden geregistreerd tegen 3%, ter voorkoming van 27% successierecht.”

Maar het einde van de kaasroute is dus in zicht. Op 1 december 2020 wordt in België een nieuwe wet van kracht. In Nederland getekende ‘Belgische’ schenkingsakten moeten vanaf die datum in België worden geregistreerd. Bij HWJ-notarissen in Maastricht is het deze dagen dan ook erg druk. „Wie nog snel gebruik wil maken van deze gunstige regeling, zal vóór 1 december een schenkingsakte moeten hebben getekend. Hoe dichter we bij die datum komen, des te drukker het zal worden, want iedereen zal zich realiseren dat het een unieke kans is om vermogen gunstig en veilig, goed gestructureerd over te dragen.”

Ook na 1 december kan het overigens voordelig zijn om een schenkingsakte door HWJ-notarissen te laten verzorgen, aldus De Klein. „De 3% registratierechten kunnen niet worden vermeden, maar het ereloon, het honorarium van de Nederlandse notaris, valt veelal substantieel lager uit dan dat van zijn Belgische collega.”